Hội thảo Khoa học kỹ thuật, công nghệ SEAMAP
(Thành phố Vũng Tàu – Tháng 02 năm 2025)
Ngày 26-27/2/2025, Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đã tổ chức Hội thảo khoa học kỹ thuật, công nghệ tại trụ sở đơn vị trực thuộc ở thành phố Vũng Tàu.
Cùng với sự chỉ đạo sát sao trong việc tổ chức của Ban lãnh đạo Trung tâm, với rất nhiều nội dung được chuẩn bị kỹ lưỡng, hội thảo đã thực sự góp phần nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò và tầm quan trọng của việc đổi mới, nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật, công nghệ đối với sự phát triển của cơ quan đơn vị. Đồng thời tạo môi trường để các cán bộ kỹ thuật trao đổi, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, giải pháp kỹ thuật, công nghệ trong lĩnh vực khảo sát biển và kết nối các nhiệm vụ sản xuất giữa những đơn vị trực thuộc trong Trung tâm. Từ đó, đề xuất các giải pháp, nhiệm vụ làm cơ sở định hướng cho sự phát triển khoa học kỹ thuật, công nghệ của Trung tâm.
Ảnh: Ông Nguyễn Trung Thành – Phó Giám đốc Trung tâm chủ trì buổi hội thảo
Ảnh: Toàn cảnh một buổi Hội thảo.
Có được sự tham gia của đông đảo cán bộ kỹ thuật đến từ cả Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Vũng Tàu, với bầu không khí đóng góp sôi nổi, hội thảo đã tập trung đến hàng loạt những kỹ thuật công nghệ, giải pháp quan trọng mà Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đang áp dụng, những Dự án tiêu biểu đang được triển khai và cả những thiết bị, máy móc hiện đại mà Trung tâm đang sở hữu.
Một số kỹ thuật, công nghệ hiện đại đang được Trung tâm sử dụng cho quá trình thực hiện nhiệm vụ như:
- Kỹ thuật đo quét Side Scan Sonar;
- Kỹ thuật đo sâu Đa tia Multi Beam;
- Kỹ thuật định vị thủy âm USBL;
- Kỹ thuật xác định hướng cho công tác lắp đặt, xây dựng công trình ngầm.
- Các kỹ thuật đo địa vật lý biển như đo địa chấn nông phân giải cao (Sub bottom profiler), kỹ thuật đo từ biển, kỹ thuật lấy mẫu địa chất biển;
- Kỹ thuật cải chính sóng định vị vệ tinh…
Với lợi thế cơ sở vật chất tốt, nhiều máy móc, thiết bị hiện đại, đội ngũ lao động có kinh nghiệm, kỹ thuật cao của Trung tâm đã đáp ứng mọi yêu cầu về chất lượng cho các hoạt động sản xuất, dịch vụ mà Trung tâm đang triển khai.
Trong năm 2024, Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đã triển khai khối lượng công việc khá lớn liên quan đến kỹ thuật đo sonar quét sườn. Đây là một kỹ thuật đã được Trung tâm làm chủ hoàn toàn từ thiết bị đến việc xử lý số liệu. Tại hội thảo, hàng loạt những vấn đề đã được đưa ra thảo luận, những giải pháp, kinh nghiệm thi công đo quét Side Scan Sonar được các cán bộ kỹ thuật chia sẻ và tiếp thu.
Ảnh: Ông Ngô Hoàng Giang – Trưởng phòng Kỹ thuật – Công nghệ đang trao đổi với hội nghị về một dự án đo Sonar quét sườn.
Ảnh: Thiết bị quét Side Scan Sonar C-MAX CM2 đang được các cán bộ kỹ thuật của Trung tâm điều khiển trong các Dự án đo sonar quét sườn ngoài khơi và cả khu vực ven bờ biển năm 2024.
Ảnh: Sản phẩm bình đồ ảnh Sonar đáy biển một khu vực ven bờ mà Trung tâm đã đo quét trong năm 2024
Với vị thế là đơn vị đi đầu trong lĩnh vực đo địa hình đáy biển, công nghệ và các giải pháp đo sâu bằng máy đo sâu đa tia Multi Beam cũng là một chủ đề không thể thiếu trong các cuộc thảo luận tại Hội thảo.
Trung tâm hiện nay đã sở hữu các máy đo sâu đa tia Multi Beam hiện đại, đa nhiệm và tin cậy, cũng như trình độ vận hành rất cao của các cán bộ kỹ thuật, mảng công nghệ này được hứa hẹn tiếp tục là ngọn cờ đầu của đơn vị trong nhiệm vụ khảo sát đáy biển.
Ảnh: Máy đo sâu đa tia R2 Sonic 2022, một thiết bị rất hiện đại mà Trung tâm đang sở hữu, với khả năng đa nhiệm, có thể phân tích dữ liệu sóng âm phản xạ để phân biệt thành phần và kết cấu của đáy biển với độ phân giải cao.
Ở chủ đề tiếp theo, các vấn đề về Cơ sở dữ liệu (CSDL) đã được đưa ra để nghiên cứu. Hiện nay, hạ tầng thông tin cơ sở dữ liệu được xếp vào danh mục những tài nguyên số quan trọng của quốc gia. Tất cả các cấp, các ngành và địa phương đang tiến hành xây dựng các quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn đều liên quan đến cơ sở dữ liệu nền thông tin địa lý hay bản đồ nền địa hình. Không nằm ngoài xu thế của thời đại, Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển hiện nay đang tập trung cao độ vào việc phát triển nguồn nhân lực có khả năng xây dựng, quản lý và vận hành CSDL nền địa lý quốc gia. Hội thảo lần này của Trung tâm đã đưa ra những kiến thức phổ quát về CSDL đến với tất cả các cán bộ kỹ thuật, đồng thời đề xuất phương hướng nghiên cứu, phát triển việc ứng dụng CSDL vào những mảng công việc mới, đặc biệt là cho ngành dầu khí.
Trong công tác khảo sát biển, đặc biệt với ngành dầu khí và xây dựng công trình biển, việc xác định vị trí, hướng và các tham số chuyển động của các đối tượng di động hoặc cố định nằm dưới mặt nước (hay còn gọi là đối tượng ngầm) là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, yêu cầu máy móc thiết bị hiện đại, kỹ thuật thi công phải đạt độ chính xác rất cao. Nhận thấy sự cần thiết phải tập trung nguồn lực và nhân lực vào mảng dịch vụ này, Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đã không tiếc công sức để đào tạo một đội ngũ cán bộ có năng lực, có tinh thần trách nhiệm, đủ trình độ để đáp ứng mọi yêu cầu khó khăn nhất từ khách hàng. Cùng với đó, Trung tâm đã đầu tư mua sắm rất nhiều máy móc, thiết bị hiện đại, phù hợp với mỗi công việc. Có thể kể đến các dịch vụ đã được cung cấp đến khách hàng theo những yêu cầu đa dạng trong suốt nhiều năm qua:
– Tiền khảo sát địa hình đáy biển, phát hiện chướng ngại vật phục vụ công tác di chuyển giàn khoan di động, phục vụ quá trình lắp đặt chân đế giàn khoan, lắp đặt các đường ống dầu khí, spool, tie-in…
– Khảo sát định kỳ, hiện trạng các đường ống dầu khí, cáp điện dưới nước…
– Định hướng, xác định độ nghiêng dọc, nghiêng ngang cho cấu kiện ngầm như móng định vị giếng khoan subsea template, cấu kiện gia trọng ngầm.
– Các công việc yêu cầu kết hợp giữa khảo sát, cung cấp đồng thời dữ liệu vị trí, hướng, độ nghiêng cho công trình ngầm trong quá trình thi công lắp đặt…
Ảnh: Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển sử dụng hệ thống định vị thủy âm USBL để phục vụ robot lặn ROV khảo sát phát hiện sự cố đứt cáp điện dưới đáy biển mỏ dầu khí Bạch Hổ năm 2024.
Ảnh: Hệ thống la bàn ngầm Subsea Gyro của Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đang định vị cho công ty VietsovPetro lắp đặt Subsea template tháng 09/2024
Ảnh: SEAMAP kết hợp định vị thủy âm USBL, la bàn ngầm Subsea Gyro, và thiết bị đo độ dốc ngầm Subsea Bullseys để định vị phục vụ lắp đặt Subsea template
Ảnh: La bàn ngầm iXblue Rovins đang được lắp đặt thử nghiệm, chuẩn bị đưa vào kế
hoạch sử dụng, đây là la bàn ngầm có giá trị lớn, với độ chính xác cao mới được Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đầu tư.
Hiện nay, Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đang sở hữu và vận hành hàng loạt trang thiết bị, máy móc hiện đại để phục vụ các công việc trên, có thể kể đến:
– Thiết bị đo độ dốc I-Tech Subsea Bullseyes.
Ảnh: Anh Vũ Hiến Giang, cán bộ kỹ thuật thuộc Đoàn Dịch vụ Trắc địa và Bản đồ đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng trong công tác định vị lắp đặt cấu kiện ngầm.
Hội thảo cũng đề cập đến các phương pháp khảo sát địa vật lý, địa chất, hải văn khác đang được Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển thực hiện:
– Khảo sát địa chấn nông phân giải cao bằng thiết bị Subbotom Profile;
– Lấy mẫu địa chất công trình bằng phương pháp khoan nông hoặc thiết bị Vibrocore, Dropcore, Piston Core…;
– Khảo sát từ trường biển;
– Quan trắc hải văn (đo gió, dòng chảy, sóng, thủy triều) …
Ảnh: hệ thống đo địa chấn nông phân giải cao SES – 2000 COMPACT, thường xuyên được Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển sử dụng trong các dịch vụ khảo sát biển
Hiện tại, Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển đang quản lý và vận hành các Trạm định vị DGPS tại Đồ Sơn và Vũng Tàu, bên cạnh một số Trạm do các đơn vị khác vận hành trên cả nước. Mặc dù các Trạm DGPS đã hoạt động lâu, công nghệ không mới, nhưng với tầm phát sóng đủ để bao phủ hầu hết vùng biển Việt Nam với độ chính xác, độ ổn định của sóng cải chính khá cao, độ trễ tín hiệu thấp, giá thành rẻ, việc duy trì các Trạm này một thời gian nữa để phục vụ công tác định vị trên biển vẫn là rất cần thiết. Hội thảo đã có nhiều ý kiến đưa ra các biện pháp, giải pháp cho việc vận hành, nâng cấp và duy trì sự ổn định của các Trạm. Đồng thời, cũng đưa ra nhiều phương án mới để các phương tiện đo đạc ngoài khơi thu nhận được sóng cải chính định vị với độ chính xác và ổn định cao hơn, một trong những giải pháp là ứng dụng mạng lưới Internet vệ tinh để truyền phát và thu nhận tín hiệu.
Chủ đề cuối cùng tại hội thảo được các cán bộ kỹ thuật đưa ra là việc ứng dụng công nghệ LiDAR vào công tác đo đạc, đặc biệt là là sử dụng LiDAR ánh sáng xanh để đo đạc địa hình ven bờ. Việt Nam với bờ biển dài hơn 3.200 km và hàng ngàn hòn đảo lớn nhỏ, việc đo đạc địa hình ven bờ và vùng nước nông đóng vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý tài nguyên biển, quy hoạch phát triển bờ biển và bảo vệ chủ quyền quốc gia. Trong khi các phương pháp đo đạc truyền thống gặp rất nhiều hạn chế khi thi công ở những khu vực này, nơi địa hình phức tạp và thường xuyên biến động, LiDAR ánh sáng xanh là một giải pháp mang tính đột phá, cho phép đo đạc nhanh chóng và chính xác.
Ảnh: minh họa công nghệ LiDAR
Cũng giống như LiDAR ánh sáng đỏ hay LiDAR hỗ trợ lái trên các phương tiện giao thông hiện đại, sử dụng tia laser để đo khoảng cách bằng cách tính thời gian phản hồi của xung ánh sáng, kết hợp với các thông tin về vị trí và định hướng của bộ thu phát cũng như hướng quét của tia laser để tính toán ra tọa độ và độ cao của điểm phản xạ. LiDAR ánh sáng xanh (Green LiDAR) có sự khác biệt khi hoạt động ở bước sóng 532 nm, có thể xuyên qua nước, phù hợp với đo đạc cả trên cạn và dưới nước. Ánh sáng xanh thâm nhập tốt vào môi trường nước với độ sâu lên đến 40–50 m, tùy vào độ đục trong của nước.
Ảnh: Ông Cao Xuân Triều – Phó Giám đốc Trung tâm giải đáp các ý kiến thắc mắc trong Hội thảo về công nghệ LiDAR ánh sáng xanh.
Sau khi tổng hợp đầy đủ các nội dung của hai ngày làm việc, ông Nguyễn Trung Thành – Phó Giám đốc Trung tâm đã có ý kiến kết luận Hội thảo, đưa ra các định hướng cho sự phát triển khoa học, kỹ thuật, công nghệ của Trung tâm trong thời gian tới. Ông rất lưu ý đến việc tuyển dụng, đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư trang thiết bị hiện đại, nâng cao đãi ngộ đối với các cán bộ kỹ thuật. Đồng thời, ông cho rằng việc xây dựng văn hóa lao động cho cơ quan đơn vị cũng rất quan trọng, và bày tỏ mong muốn các cán bộ kỹ thuật sẽ luôn giữ vững tinh thần, trách nhiệm, mang hết khả năng của mình để cống hiến cho sự phát triển cơ quan đơn vị. Sau cùng, ông gửi lời chúc sức khỏe và thành công đến toàn thể hội thảo, mong mọi người sẽ chung sức cùng Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển vượt qua tất cả mọi khó khăn, vươn mình và cất cánh trong thời gian tới, khẳng định vị thế của thương hiệu SEAMAP, đơn vị hàng đầu trong ngành đo đạc tại Việt Nam và cả khu vực Đông Nam Á.